2023 წლის 12-დან 17 ნოემბრამდე, ფედერალური საბჭოს დელეგაცია კარინთის ამჟამინდელი პრეზიდენტის, კლაუდია არპას ხელმძღვანელობით, საქართველოში გაემგზავრა. მიმართულებები იყო დედაქალაქი თბილისი (თბილისი) და ზუგდიდი ქვეყნის დასავლეთით აფხაზეთთან არაღიარებული ადმინისტრაციული სასაზღვრო ხაზზე.
ასეთი საპარლამენტო მოგზაურობა დანიშვნებიდან დანიშვნამდე ძალიან მკვრივი კოლექციაა. ხუთი დღის დანიშვნა სულაც არ არის საერთო საერთაშორისო დონეზე. დელეგაციების უმეტესობა მხოლოდ ერთი ან ორი დღის განმავლობაში მოგზაურობს. რაც უფრო ღრმად შეგვეძლო ჩავუღრმავდეთ საქართველოში არსებულ კულტურას, პოლიტიკას, იმედებსა და კონფლიქტებს, მით უფრო აღიარებული იყო ჩვენი ძალისხმევა. აქ ცალსახად უნდა აღინიშნოს, რომ ქართული სამზარეულო და სტუმართმოყვარეობაც გამოცდილება იყო – რამდენიმე კალორიით მდიდარი.
ავსტრია საქართველოში
ავსტრიის ელჩი საქართველოში, თომას მიულმანი, რესპუბლიკის შესანიშნავი და უაღრესად ერთგული წარმომადგენელია კავკასიაში. მან შეძლო ძალიან ინტენსიური და ამაღელვებელი მიმოხილვები მიეწოდებინა ქართულ პოლიტიკასა და კულტურაში. ასევე ალექსანდრე კარნერი ავსტრიის განვითარების სააგენტოდან (ADA), რომელმაც დიდი ენთუზიაზმითა და სიხარულით წარმოადგინა ავსტრიის მიერ მხარდაჭერილი მრავალი პროექტი. მათ შორისაა ხანდაზმულთა მოვლის ცენტრები, რომლებიც ჯერ არ არსებობდა ამ ქვეყანაში, სკოლები, ახალგაზრდების შეხვედრები, შეზღუდული შესაძლებლობის მქონე პირთა დაწესებულებები და მრავალი სხვა.
პოლიტიკა
შეხვედრები გაიმართა პრემიერ-მინისტრთან, პარლამენტარებთან და ადგილობრივ დონეზე პოლიტიკოსებთან. მთავარი თემა, რა თქმა უნდა, ევროკავშირის კანდიდატის სტატუსის შესაძლო გარდაუვალი მიღწევა იყო. ამასთან დაკავშირებით ევროკომისიის რეკომენდაცია ქვეყანაში ფართოდ აღინიშნა. ეს არის ალბათ ერთ-ერთი მიზეზი იმისა, რომ მედიის ინტერესი ავსტრიული დელეგაციის ვიზიტის მიმართ ძალიან მაღალი იყო.
თუმცა, ევროინტეგრაციის დაწყებამდე, ალბათ, გარკვეული დრო დასჭირდება. გზაზე ჯერ კიდევ ბევრი სამშენებლო მოედანია და დაბრკოლებები – ზოგიერთმა მიმართა ხელისუფლების წარმომადგენლებმა, მაგრამ ბევრიც გაჩუმდა. მაგალითად, „მწვანე გარიგება“ და კლიმატის დაცვის მცდელობები მხოლოდ ნახევრად განიხილებოდა.
პოლიტიკის (და მედიის) უკიდურესი პოლარიზაცია ხელისუფლებასა და ოპოზიციას შორის ყველგან არის ყველა საუბარში. მას ყველგან განიხილავენ როგორც პრობლემას, მაგრამ პრობლემის მიზეზად ყოველთვის მეორე მხარეს მოიხსენიებენ. ამ ძალიან მწვავე პრობლემის კონკრეტული გადაწყვეტა არ იყო ნახსენები.
თუმცა, გასაოცარია, რამდენად ძლიერია სამოქალაქო საზოგადოება საქართველოში. რუსული ტიპის არასამთავრობო ორგანიზაციების კანონი, რომელიც ცდილობდა უცხო აგენტებად არაქართველი დონორების მქონე არასამთავრობო ორგანიზაციების დაკნინებას, მოსახლეობამ შეაჩერა 2023 წლის მარტში მასიური საპროტესტო აქციების დროს.
LGBTIQ საქართველოში
ჩემს პირველ შეხვედრას მოჰყვა შეხვედრა თბილისი პრაიდთან, რომლებსაც ზაფხულში სასტიკად დაესხნენ მემარჯვენე ექსტრემისტული დაჯგუფებები, როცა პოლიცია ვერ ჩაერია. უმაღლეს დონეზე ყველა პოლიტიკურ დისკუსიაში დავაყენებდი ამ საკითხს, რადგან ამჟამად იგეგმება მთავრობის „ადამიანის უფლებათა სამოქმედო გეგმა“, მაგრამ ლგბტიქები სრულიად დაკარგულია. არსებობს შიშიც კი, რომ რეპრესიული კანონები, როგორიცაა უნგრეთი ან რუსეთი, შეიძლება დაიგეგმოს მთავრობის მიერ.
ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისია, აფხაზეთი და სამხრეთ ოსეთი
ზუგდიდში უკვე აფხაზეთის საზღვარზე ხართ. შეუძლებელია მოკლე ტექსტში შევაჯამოთ ეს მრავალსაუკუნოვანი სამხრეთ კავკასიის რეგიონი თავისი მრავალი ეთნიკურობითა და კონფლიქტით. დასავლეთისკენ მიმავალ გზაზე თქვენ ასევე გასცდებით სამხრეთ ოსეთის საზღვარს, რუსი ჯარისკაცები პატრულირებენ მაგისტრალიდან სულ რაღაც 500 მეტრში. იმ ტერიტორიაზე, რომელიც საერთაშორისო სამართლის მიხედვით საქართველოს ეკუთვნის, მაგრამ მაშინ, როცა სამხრეთ ოსეთი ჰერმეტულად დალუქულია, ზუგდიდთან აფხაზეთის საზღვარი გასაკვირი იყო. იმიტომ, რომ ენგურის ხიდის ერთი მხრიდან მეორე მხარეს მიდიან და დადიან. მეორე მხრივ, ეთნიკური ქართველები (სუბეთნიკური მეგრელები) დადიან სკოლაში, უნივერსიტეტში, ყიდიან ხილს, ბოსტნეულს ან ხორცს ბაზარში, დადიან საყიდლებზე ან იღებენ ქართულ პენსიას.
მიუხედავად ამისა, ეს კონფლიქტი ცივი კონფლიქტია. ვინც ყოველდღიურად კვეთს ABL-ს (ადმინისტრაციული სასაზღვრო ხაზს), ერთის მხრივ, ქართული კონტროლის გაძლება და მეორე მხრივ, აფხაზეთისა და რუსეთის კონტროლსაც კი უწევს. ინციდენტები და მკვლელობები გრძელდება.
ევროკავშირის სადამკვირვებლო მისიამ (EUMM) საზღვრის გასწვრივ პატრულირებაში წაგვიყვანა. ეს მისია, მათ შორის ზოგიერთი ავსტრიელი, განლაგებული იყო როგორც სადამკვირვებლო მისია საქართველოსა და აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთს შორის სადემარკაციო ხაზების გასწვრივ.
ბერტა ფონ ზუტნერი
ავსტრიელი მწერალი და მშვიდობის მკვლევარი ბერტა ფონ ზუტნერი 1876-1885 წლებში ცხოვრობდა საქართველოში, ძირითადად, ზუგდიდში, მეგრელის პრინცესა ჯეკატერინა დადიანთან ერთად. სწორედ იქ იყო – ასევე იმიტომ, რომ იმ დროს ჩვენი დელეგაცია იქ იმყოფებოდა – ბერტა ფონ ზუტნერის პრემია მშვიდობისკენ მიმართული საქართველოს განსაკუთრებული ძალისხმევისთვის გადაეცა. ასევე განხორციელდება პროექტი ზუგდიდში ავსტრიის საელჩოს მხარდაჭერით: ცენტრში ბერტა ფონ ზუტნერის პარკი.
ამ ისტორიულ კავშირს მხოლოდ საქართველო-ავსტრიული კავშირი არ ადასტურებს, განსაკუთრებით მშვიდობისთვის მცდელობებით. მაგრამ ისიც, რომ საქართველო კულტურულად ევროპულია. ევროპისთვის საინტერესო პერსპექტივა კავკასიის რეგიონის ინტეგრაციის შესაძლებლობას და მხარდაჭერას. მაშინაც კი, თუ პროცესს, ალბათ, ძალიან დიდი დრო დასჭირდება, ეს ღირებული გზაა გეოპოლიტიკის, კულტურული პოლიტიკისა და ეკონომიკური პოლიტიკის თვალსაზრისით.